By Musa Abdullahi Sufi
Cutar sikila, matsala ce da ta addabi duniya, da miliyoyin mutane ke fama da ita a faɗin duniya. Kamar yadda hukumar lafiya ta duniya ta bayyana, kimanin yara dubu 300 ake haihuwa da cutar sikila a kowacce shekara, kuma mafi yawa an fi samun masu cutar a yankin Sahara na Afirka.
A Najeriya kaɗai, kimanin yara dubu 150 ake haihuwa da wannan cuta a kowacce shekara, wadda hakan ya sa ta zamo kasar da wannan cuta ta fi addaba a faɗin duniya. Yankin Arewacin Najeriya shi ne ya fi ɗaukar kaso mafi yawa, da kimanin kaso 20-30 cikin ɗari na yawan al’ummar da ke ɗauke da gadon cutar a jininsu.
Sikila na ci gaba da kasancewa wata matsananciyar matsala a Najeriya, wadda miliyoyin mutane ke fama da ita, musamman a cikin al’ummar da ke magana da Harshen Hausa. Domin daƙile wannan matsala, AREWA24, tashar talabijin ta Hausa da ke kan tauraron ɗan’adam mafi girma, ta ɗauki wani gagarumin shirin wayar da kai da kuma ilimantar da ɗaukacin masu kallonta, ta yin wani gangamin wayar da kai na tsawon wata guda da ta ware domin tattauna batun da ya shafi cutar ta sikila.
A tsawon watan Oktoba, AREWA24 ta mayar da hankali wajen nuna jerin shirye-shirye domin wayar da kai game da cutar sikila. Baƙi na musamman sun haɗa da likitoci, ma’aikatan jinya, masu larurar sikila, iyaye, shugabannin addinai, wakilan gwamnati, da kuma kwararru a harkar lafiya da sauransu, waɗanda za su kasance a cikin sanannun shirye-shirye daban-daban domin tattauna haƙiƙanin yadda rayuwa da cutar sikita take, da kuma mahimmancin gano cutar da wuri da kulawar da ta dace.
Wannan gangamin wayar da kai, yunƙuri ne na kawo sauyi a rayuwa, kasancewar miliyoyin masu magana da harshen Hausa a fadin duniya za su samu ilimi mai mahimmanci bisa yadda za a kaucewa cutar da kuma yadda za a kula da wannan larura da ake gado a cikin jini. Yawan masu fama da cutar a wannan yanki yana da alaƙa ne da ƙarancin kayan aikin kula da lafiya, da ƙarancin wayar da kai, da kuma ƙalubalen al’adu, waɗanda suka sa yake da mahimmaci a yaƙi wannan cuta ta hanyar wayar da kai, kamar irin wannan Gangamin wayar da kai na AREWA24 a watan Oktoba.
Wannan gangamin wayar da kai, za a yi shi ne domin wayar da kan al’umma, da samar musu bayanai na ceton rai, da fito da yadda za a yi gawaje-gwaje da kuma dabarun da za yi amfani da su da wuri wajen rage tasirin cutar ta sikila a Arewacin Najeriya.
Ilimantar da Miliyoyin al’umma: Gangamin wayar da kai na AREWA24 domin ceton rai, wani aiki ne da zai kawo sauyi a yaƙin da ake yi da larurar ta sikila. Yawan al’ummar da wannan tasha ke kaiwa garesu, yana tabbatar da cewa miliyoyin mutane, a Najeriya da ma fadin duniya, za su ilimantu game da mahimmancin da ke akwai game da buƙatar yin gwaji kafin aure. Iyalai da dama da suke fama da larurar sikila ba su da wayewar kai game da mahimmancin gwaji kafin aure domin kaucewa yaɗuwar cutar.
Wannan gangamin wayar da kai, zai cike wannan giɓin, ya kuma bawa masu kallo ilimin da zai taimaka musu wajen yanke hukuncin da zai iya ceto ‘ya’yan da za a haifa a nan gaba daga ƙalubalen da ke da alaƙa da cutar.
Bugu da ƙari, shirye-shiryen AREWA24 za su samar da mahimman bayanai a kan yadda za a kula da waɗanda ke fama da cutar ta sikila. Kasancewar kwararru a harkar lafiya cikin shirye-shirye, kamar Gari Ya waye, da Mata A Yau, zai tabbatar da cewa masu kallo sun ilimantu dangane da tallafin da ake buƙata ta fuskar kiwon lafiya da damuwar masu cutar, domin kyautatwar ingancin rayuwar masu ɗauke da cutar ta sikila.
Kama daga raɗadin da suke fuskanta lokaci bayan lokaci, zuwa fahimtar mahimmancin duba lafiyarsu akai-akai, waɗannan shirye-shirye za su gabatar da shawarwari a aikace waɗanda za su iya kawo tabbataccen sauyi a rayuwar mutane.
Faɗakar da al’ummu ta hanyar shawarar ƙwararru: Abin da ya sa wannan gangamin wayar da kai ya zamo na musamman shi ne, shigo da baƙi daban-daban cikin wannan shiri. Kama daga likitoci da ma’aikatan jinya da za su dinga bada shawarwari na kiwon lafiya ga masu ɗauke da cutar ta sikila da kuma iyalansu, suna masu bayyana abubuwan da suka fuskanta.Gangamin zai yi duba a kowanne ɓangare na haƙiƙanin yadda rayuwa da cutar sikila take.
Shugabannin addinai suma suna taka wata mahimmiyar rawa wajen wayar da kai, ta hanyar ƙarfafa mahimmancin kula da lafiya da kuma alhakin da ke kan al’umma wajen tabbatar da lafiya da kuma jin dadin yaran da za a haifa a nan gaba ta hanyar yin gwaji kafin aure.
Kwararru a harkar lafiya da kuma wakilan gwamnati za su ƙarawa shirin armashi ta hanyar bayar da ƙarin haske a kan irin ƙalubalen da ake da shi wajen shawo kan cutar sikila da kuma haska dokoki da shirye-shiryen da aka yi domin inganta hanyoyin samun kiwon lafiya.
Wannan gangami na wayar da kai bai tsaya iya wayar da kai ba kawai, zai kuma yi wkira domin a samar da tsarin kula da lafiya kyauta ga wadanda cutar ta sikila ta shafa, wanda wani babban mataki ne na magance matsalar tattalin arziki da zamantakewa da wasu majinyatan da dama ke fama da ita wajen neman magani.
Wannan wani mahimmin mataki ne na kawo ƙarshen yaɗuwar cutar sikila: Mahimmancin wayar da kai game da cutar sikila ba zai misaltu ba. A sassan Najeriya, musamman Arewa, har yanzu akwai ƙarancin fahimtar wannan cuta, wanda ke kaiwa ga yaɗuwar bayanai na ƙarya da nuna ƙyama.
Iyali da dama ba su san wajabcin neman shawarwari dangane da gadon kwayoyin halitta da kuma gwaji kafin aure ba, wanda hakan zai yi matuƙar rage yaɗuwar wannan cuta.
Gangamin wayar da kai na AREWA24 wani mahimmin taimako ne, kasancewar kai tsaye yana cike gibi ta fuskar ilimi da kuma samar da wata farfajiya don tattaunawa ta gaskiya kuma a bayyane game da cutar sikila.
Ta hanyar aiwatar da wannan gangamin ilimantarwa kyauta, AREWA24 tana yiwa al’umma hidima ne. Ƙoƙarin tashar game da harkokin kiwon lafiya, musamman a bangarorin da ba a fiya basu mahimmanci ba, yana nuna irin sadaukarwarta wajen sauke nauyin al’umma da kuma kyautata rayuwarsu. Yayin da Jaruman majinyatan da ke fama da cutar sikila da iyalansu ke amfana da wannan gangami, abu ne a zahiri cewa wannan gangami zai yi tasiri sosai a rayuwar milyoyin mutane.
Labarun jaruman da ke fama da cutar sikila, da shawarwarin kwararru daga likitoci, da kuma samun kwarin guiwa daga shugabannin addninai, duk za su hadu su samar da wani gagarumin saƙo da zai ceto rayuka.
Ƙari a kan wayar da kai, wannan gangami zai kuma zaburar da al’umma domin ɗaukar mataki. Baƙin, za su tattauna game da shirye-shiryen da suke gudana a yanzu haka, waɗanda aka tsara su domin samar da tsarin kula da lafiya kyauta ga majinyata masu larurar sikila, wanda zai ci gaba da ƙarfafar rawar da AREWA24 ta taka a matsayin wadda ta kawo sauyi mai amfani. Wannan shiri yana nufin ceto rayuka, da kyautata rayuwa ga jaruman da ke fama da cutar ta sikila, da kuma kare yaran da za a haifa a nan gaba daga fukantar irin wannan ƙalubale.
Rufewa: Wani shiri gangami wayar da kai a watan Oktoba na AREWA24 domin Jarumai masu larurar sikila, wani gagarumin aiki ne a yaƙin da ake yi da cutar sikila. Ta hanyar hada kwararru a harkar lafiya, da shugabannin al’umma, da kuma iyalan da abin da ya shafa, ba iya wayar da kai kaɗai tashar ke yi ba, bar ma da sauya rayuwar al’umma.
Jaruman da ke fama da cutar ta sikila da kuma iyalansu suna matuƙar godiya da wannan shiri, wanda zai basu fata, ya kuma ƙarfafesu ta inda aka fi buƙatar hakan.
Wannan gangamin wayar da kai na tsawon wata guda, wata shaida ce da ke nuna jajircewar da AREWA24 ke yi wajen amfani da tashar don yin abin alkhairi. Kada masu kallo su bari wannan dama ta musamman ta koyon ilimi, da tattaunawa, da kuma ɗaukar mataki a kan yaƙi da cutar sikila ta wuce su. Ta hanyar ilimantarwa da wayar da kai, duk za mu iya bayar da gudunmawa wajen ceto rayuka da kuma gina al’umma mai cike da ƙoshin lafiya.
-
AREWA24 na bikin cikarta shekaru shida tare da gabatar da sababbin shirye-shirye
Tashar AREWA24, Tashar talabijin ta Hausa dake kan gaba wajen samar shirye-shirye masu nishadntarwa da nuna tsarin iyali, wadda ke da dakin daukar shirye-shirye a Najeriya dake Yammacin Nahiyar Afirka, tana sanar da wani sabon jadawalin shirye-shirye da kuma kayatattun shirye-shirye domin su dace da bukin cika shekaru shida da kafuwar wannan tasha.
-
Sabuwar manhajar AREWA24 za ta kai ga Hausawa mazauna kasar waje fiye da mutum miliyan 8 kan kudi Dalar Amurka 4.99 a tsawon wata guda
Tashar Arewa24, tasha ta Hausa ta Arewacin Najriya ta na kaddamar da Arewa24 on Demand, wata sabuwar manhaja ta nuna shirye-shiryenta da ake kira subscription video-on-demand da “Over-the-Top” (OTT) a Turance. Russell Southwood ya gana da shugaban Arewa24, Jacob Arback kan dalilan kaddamar da wannan manhaja da kuma abunda su ka shirya.
Tashar Arewa24 ta dade tana shirya kirkirar manhaja mai share fage kamar wannan.
Manufarmu ita ce hada kan masu magana da harshen Hausa da ke Arewacin Najeriya, da wadanda ke Najeriya baki daya, da kuma Hausawa mazauna kasashen waje a kan wata kafa domin kallon shirye-shiryen talabijin. Muna tsammanin samun muhimmiyar taskar adana shirye-shirye da suke da ingancin da ake bukata domin yin kafada-da-kafada da sauran shirye-shiryen kashashen duniya.
Arback ya kwatanta manhajar da manhajar “Netflix dan kallon shirye-shiyen Hausa”, wannan yana nufin manhajar ta kunshi shirye-shirye daban-daban wadanda su ka hada da wasannin kwaikwayo da kade-kade da motsa jiki da sauransu. Babu tallace-tallace a ciki haka zalika masu kallo zasu kalli duk abinda suke so kan kudi Dalar Amurka 4.99 tsawon wata guda da kuma kudi Dalar Amurka 48 tsawon shekara.
An kaddamar da manhajar ne a karshen watan Oktoba, za a iya sauke manhajar daga shafin Arewa24 inda za ku samu manhajar da zata dace da wayoyinku masu amfani da tsarin iOS da kuma na Android. Kafar Google Play ta bayyana cewa kawo yanzu, fiye da mutum 500,000 suka sauke manhajar. Haka kuma za a iya samun manhajar a kan kafafen Roku da Amazon Prime haka kuma nan gaba kadan za a iya samun manhajar a kan wasu kafofin.
“Yadda muka tsara shi ne, mukan dora shirye-shirye kyauta kan shafin YouTube tare da sako mai zayyanawa masu kallo cewa zasu koma kallo a kan wannan sabuwar manhajar daga 21 ga watan Nuwamba. Muna so mu fara da masu kallonmu da ke kasashen Saudi Arabia da Sudan da Amurka da kuma na nahiyar Turai” Shugaban ya nuna cewa wannan tsarin ya fi sauki ga masu magana da harshen Hausa da ke ko ina a duniya fiye da tsarin tauraron dan dan’adam.
Arewa24 tana aiki tare da masu shirya fina-finai masu zaman kansu na Arewacin Najeriya wadanda Arback ya kira da ”Hazikan marubuta da suka kware wajen iya bada labari, Arback din ya kara da cewa, babu abun da suke bukata sai jari dan su habbaka su zamo kamar masana’antar Nollywood dake Kudancin Kasar. Muna aiki tare da wasu masu shirya fina-finai wadanda suke shirya fina-finai na musamman.”
Shirye-shiryen da aka fi maida hankali akai su ne rubutattun wasannin kwaikwaiyo da tashar ta shirya. Wasannin sun hada da shararrun wasannin kwaikwayonmu masu dogon zango wato “Kwana 90” da kuma “Dadin Kowa” wanda shi ne shirin wasan kwaikwayo na farko da tasha mai zaman kanta ta shirya. “Za mu samar da wani shirin wasan kwaikwayo a shekara mai zuwa. Masu Magana da harshen Hausa su na son wasannin kwaikwayo. Wasanni ne masu nuni da al’adu da rayuwar yau da kullum amma cikin kyakyyawan tsari.”
Dadin dadawa, sabuwar manhajar za ta kunshi dukkannin shirye-shirye da ke kan tashar wadanda suka hada da shirye-shiryen Hip Hop da na girke-girke da shirye-shiryen yara da na motsa jiki (wanda ya kunshi sharhin Gasar Premier League ta Nahiyayar Turai da manya-manyan gasar kwallon kafa da ake gudanarwa a birnin London wadanda aka juya zuwa harshen Hausa). Haka kuma akwai bangaren takaitattun shirye-shirye wadanda suka kunshi shirye-shiryen yara da wasannin barkwanci da kananun shirye-shirye da kuma gajerun fina-finai. ”Muna da wani shiri da mai’akatanmu na shashen sada zumunta suka tsara wanda suke fita su na tambayar mutane tambayoyi ma su ban dariya.”
Yaya matsalar yanar gizo da ake fuskanta za ta yi tasiri ga wannan manhajar? “Da farko dai manufar wannan manhajar ita ce nishadantar da masu magana da harshen Hausa mazauna kasashen waje. Tasharmu tasha ce da take kai wa kai tsaye ga wasu kebantattun mutane mazauna kasashen waje: Hasashe ya nuna cewa da akwai Hausawa mazauna kasashen waje kimanin miliyan 8 zuwa 10 wadanda ke zama a Saudi Arabia da kuma Sudan. Mazauna Arewacin Najeriya za su iya sauke manhajar kuma za ta zo musu da wani yanayi wanda zai daidaita matsalar yanar gizo da ake fuskanta.”
Ma su kallo mutum nawa ya ke hasashen samu nan da shekara 2-3?. “Ba na ce ba. Yanzu haka muna da masu kallon shirye-shiryenmu a shafin YouTube mutum miliyan 50 amma mun zuba hannun jari kuma muna da kyakkyawan zato game da manhajar. Za mu rika kawo sababbin shirye-shirye a kullum kuma a kowanne mako. Mu na san mu samar da shiri 11-12 a kowacce rana, dan haka zai yi kyau a samar da wata kafar yada shirye-shirye dan wasu ma su samu damar kallo.”
Wanne irin matakin hannun jari aka zuba cikin wannan manhajar? “Duba ga yanayin tasharmu dai babban hannun jari ne, amma ga matakin duniya an yi abu na azo a gani. Muna so mu zama mu ne na farko wajen kirkirar irin wannan manhajar. Tara shirye-shiryen shi ne abu na farko. Yanzu muna da kimanin sa’o’i Dubu 45. Rabin wadannan shirye-shiryen kadai na aka samu damar dorawa a kan manhajar kasancewar sauran aikin da ya rage ya yi nauyi saboda ingancinsa.”
-
Tashar AREWA24 za ta nuna shirin “77 Percent” na DW da Harshen Hausa
Shirin “The 77 Percent” – Shirin Talabijin ne da DW ta shirya domin matasa – wanda tashar AREWA24 da ke Najeriya ta fassarashi zuwa harshen Hausa. Kamar yadda masu daukar nauyin shirin suka bayyana a ganawar su da manema labarai, tashar AREWA24 za ta nuna wannan shirin da harshen Hausa a lokutan da aka fi kallon tashar.
Shirin “The 77 Percent” ya samo sunansa ne daga kason matasan Afirka ‘yan kasa da shekaru 35, sannan aka tsara shi domin nuna rayuwarsu tare da “labarun mahimman abubuwan da suka fuskanta a rayuwarsu”. Shirin na tsawon mintuna 30, an taba nuna shi ne a baya da harsunan turanci da Portuguguese.
Shugaban tashar AREWA24 Jacob Arback, yayin da yake bayani game da karbar shirin, ya bayyana cewa,”Kara shirin “The 77 Percent” a cikin tsarin jadawalin shirye-shiryenmu wata babbar dama ce ga tashar AREWA24 wajen nuna batutuwa na zahiri, da kalubale da labarum nasarori daga matasa a kowanne bangare na fadin wannan nahiya. Muna alfahari da farin ciki da hadin guiwa tare da DW da kuma sadar da wannan shiri mai inganci ga matansamu masu magana da harshen Hausa da kuma iyalansu.”
Daraktan shirye-shiryen Afirka na DW, Claus Stacher, yayin da yake bayani game da kaiwar shirin kashi na 50 a wannan, ya bayyana cewa: “Mun tsara shirinmy ta yadda rukunin matasan da muka yi wannan shiri domin su za su fahimci shirin a matsayin shiri mai kayatarwa, da tsari sannan kuma an yi shi don ‘yan asalin nahiyar Afirka. Tsarin ‘yan Afirka, da tattaunawa da kuma samo mafita yana kara daraja ga abokan hadin guiwarmu na kafafen yada labarai na zamani, da radiyo da talabijin a wannan yanki. Muna da da tabbacin cewa wannan hadin guiwa da tashar talabijin kamar tashar AREWA24 zai kara budede kofofin samun hadin guiwa a nan gaba.
Tushi: DW.COM
